राज कपूर यांच्या ‘बॉबी’ चित्रपटाचा क्लायमॅक्स बदलण्यामागचं रहस्य
1973 साली प्रदर्शित झालेला ‘बॉबी’ हा राज कपूर यांनी दिग्दर्शित केलेला चित्रपट भारतीय चित्रपटसृष्टीतील एक ऐतिहासिक टप्पा मानला जातो. ऋषी कपूर आणि डिंपल कपाडिया यांच्या मुख्य भूमिका असलेल्या या चित्रपटाने प्रेक्षकांच्या मनावर गारुड घातलं. प्रेमकहाणीच्या पार्श्वभूमीवर रंगलेल्या या चित्रपटाने नवी पिढीचं प्रतिनिधित्व केलं. मात्र, या यशस्वी चित्रपटामागे एक अप्रत्याशित गोष्ट दडली आहे—या चित्रपटाचा मूळ क्लायमॅक्स वेगळा होता आणि तो बदलण्याचं कारण ठरला एका अभिनेत्याचा हट्ट!
‘बॉबी’ची कहाणी आणि मूळ क्लायमॅक्स
‘बॉबी’ ही कथा राजनाथ (ऋषी कपूर) आणि बॉबी (डिंपल कपाडिया) यांच्या प्रेमाची आहे. वेगवेगळ्या सामाजिक स्तरांतील दोन व्यक्तींमधील प्रेमाची ही गोष्ट त्या काळातील समाजाच्या विचारसरणीला आव्हान देणारी होती. चित्रपटाचा शेवट म्हणजे दोघंही प्रेमी संकटातून सुटून एकत्र येतात.
पण सुरुवातीला या चित्रपटाचा शेवट काहीसा वेगळा ठरला होता. लेखकाच्या मूळ कल्पनेनुसार, क्लायमॅक्स अधिक भावनिक आणि गंभीर असणार होता. राजनाथ आणि बॉबी यांना त्यांच्या प्रेमासाठी स्वतःचा बळी द्यावा लागतो, अशी शेवटची कल्पना होती. मात्र, एका अभिनेत्यामुळे हा क्लायमॅक्स बदलावा लागला.
क्लायमॅक्स बदलण्यामागचा अभिनेता
चित्रपटातील एका महत्त्वाच्या सहायक भूमिकेत शशी कपूर दिसणार होते, असं म्हटलं जातं. पण शशी कपूर यांचं नाव चर्चेत आलं कारण त्यांच्या मते, ‘बॉबी’सारख्या प्रेमकहाणीचा शेवट दु:खद असता कामा नये. प्रेक्षकांना नकारात्मक संदेश मिळण्यापेक्षा, प्रेमाचा विजय दाखवणं गरजेचं होतं.
शशी कपूर यांचा हा दृष्टिकोन राज कपूर यांना पटला. त्यामुळे मूळ संकल्पनेत बदल करून क्लायमॅक्स अधिक आनंददायी आणि सकारात्मक करण्यात आला.
राज कपूर यांचा दृष्टिकोन
राज कपूर यांचा नेहमीच चित्रपटाबद्दल वेगळा दृष्टिकोन असायचा. त्यांना माहित होतं की, प्रेक्षकांना भावनिक कथानकात गुंतवून शेवटी समाधानकारक शेवट दाखवल्यास चित्रपट अधिक हिट होतो. त्यांनी प्रेक्षकांच्या मनाचा अंदाज घेत मूळ शेवट बदलण्याचा निर्णय घेतला.
क्लायमॅक्स बदलण्याचा परिणाम
क्लायमॅक्स बदलल्याने ‘बॉबी’ चित्रपट अधिक व्यापक प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचला. प्रेमकथेचा आशावादी शेवट प्रेक्षकांच्या मनाला भिडला आणि ‘बॉबी’ भारतीय चित्रपटसृष्टीतील एक अजरामर चित्रपट ठरला.
चित्रपटाचं संगीत
‘बॉबी’चं संगीतही चित्रपटाला यशस्वी बनवण्यात महत्त्वाचं ठरलं. लक्ष्मीकांत-प्यारेलाल यांनी संगीतबद्ध केलेल्या गाण्यांनी चित्रपटाचा भावनिक गाभा आणखी प्रभावी केला.
प्रेक्षकांचा प्रतिसाद
आनंदी शेवटामुळे प्रेक्षकांनी चित्रपटाला भरभरून प्रेम दिलं. दु:खद शेवट असता तर कदाचित चित्रपटाला हे यश मिळालं नसतं.
‘बॉबी’चं यश आणि आजचं स्थान
‘बॉबी’ केवळ एक प्रेमकहाणी नाही तर एका पिढीच्या भावनांचा आरसा ठरली. या चित्रपटाने केवळ व्यवसायिक यश मिळवलं नाही तर सामाजिक परंपरांनाही प्रश्न विचारले.
चित्रपटाची जागतिक ओळख
‘बॉबी’ फक्त भारतातच नव्हे तर परदेशातही हिट ठरला. या चित्रपटाने भारतीय सिनेमाला नवा दर्जा दिला.
राज कपूर यांची भूमिका
राज कपूर यांनी दिग्दर्शनासोबत चित्रपटाच्या सर्व घटकांवर बारकाईने लक्ष दिलं. त्यांच्या निर्णयक्षमतेनेच चित्रपटाचं यश ठरलं.
क्लायमॅक्स बदलण्याचा धडा
‘बॉबी’च्या क्लायमॅक्स बदलण्यात आलेला हा निर्णय भारतीय चित्रपटसृष्टीतील एक महत्त्वाचा टप्पा ठरला. यावरून हे स्पष्ट होतं की, प्रेक्षकांना काय हवंय, हे ओळखणं किती गरजेचं आहे.
दिग्दर्शकांसाठी धडा
प्रेक्षकांच्या अपेक्षा ओळखून कथानकात बदल करणं कधीही चुकीचं नसतं. हेच ‘बॉबी’च्या यशातून दिसून येतं.
सिनेमाच्या प्रभावाची ताकद
एक साधा बदल संपूर्ण चित्रपटाचं भविष्य ठरवू शकतो, हे ‘बॉबी’च्या यशाने सिद्ध केलं.
‘बॉबी’चा बदललेला क्लायमॅक्स ही फक्त एक कथा नाही, तर भारतीय चित्रपटसृष्टीतील महत्त्वाचा क्षण आहे. शशी कपूर यांचा सकारात्मक दृष्टिकोन आणि राज कपूर यांचा प्रेक्षकांवरील विश्वास यामुळे ‘बॉबी’ चित्रपटाने इतिहास घडवला.
आजही ‘बॉबी’ प्रेमकथांच्या यशस्वीतेचं उत्तम उदाहरण मानला जातो. यावरून एक गोष्ट स्पष्ट होते—चित्रपट ही केवळ कथा सांगणारी कलाकृती नसून, प्रेक्षकांच्या मनात आनंद निर्माण करणारा आणि समाजावर सकारात्मक प्रभाव टाकणारा महत्त्वाचा घटक आहे.
