वरळीतील पूनम चेंबर्सला आग: जीवितहानी टळली, पण सुरक्षा यंत्रणेवर प्रश्नचिन्ह
वरळीतील प्रसिद्ध पूनम चेंबर्स इमारतीत लागलेल्या आगीमुळे संपूर्ण मुंबई हादरली आहे. या घटनेत कोणतीही जीवितहानी झाली नसली, तरी मालमत्तेचे मोठे नुकसान झाले आहे. मुंबईतील उंच इमारतींच्या सुरक्षेचा प्रश्न पुन्हा एकदा चर्चेत आला आहे.
घटनेचा आढावा
- आगीची सुरुवात
पूनम चेंबर्सच्या 7व्या मजल्यावर आग लागल्याची प्राथमिक माहिती मिळाली आहे.
सकाळच्या वेळी ही घटना घडल्यामुळे अनेक लोक कार्यालयात हजर होते.
- आगीचे स्वरूप
ही आग प्राथमिक टप्प्यात लहान स्वरूपाची होती, मात्र ती झपाट्याने पसरली.
धूर खूप मोठ्या प्रमाणात निर्माण झाल्याने इमारतीतील अनेकांना श्वसनाचा त्रास झाला.
- अग्निशमन दलाची तत्काळ कारवाई
आगीची माहिती मिळताच अग्निशमन दलाच्या अनेक गाड्या घटनास्थळी पोहोचल्या.
जवळपास 2 तासांच्या प्रयत्नानंतर आग आटोक्यात आणण्यात यश आले.
प्राथमिक कारणे आणि संभाव्य दोष
- शॉर्ट सर्किटची शक्यता
प्राथमिक तपासात शॉर्ट सर्किटमुळे आग लागल्याचे दिसून आले आहे.
इमारतीतील वीज व्यवस्थापनावरही प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत.
- अग्निरोधक यंत्रणेचा अभाव
पूनम चेंबर्समध्ये फायर अलार्म आणि अग्निरोधक उपाययोजनांची तपासणी नियमितपणे केली गेली नव्हती.
यामुळे आग वेगाने पसरली.
- सुरक्षा उपाययोजना अपुऱ्या
आपत्कालीन परिस्थितीत वापरण्यात येणाऱ्या फायर एस्केप आणि आपत्ती व्यवस्थापन योजनांचा अभाव आढळून आला आहे.
प्रभावित लोकांची स्थिती
- कार्यालयातील कर्मचारी
आग लागल्यानंतर इमारतीत अडकलेल्या लोकांना अग्निशमन दलाने वाचवले.
काहींना धुरामुळे त्रास झाला, पण कोणतीही गंभीर दुखापत झालेली नाही.
- स्थानिकांची प्रतिक्रिया
स्थानिकांनी या घटनेनंतर इमारतीच्या व्यवस्थापनावर नाराजी व्यक्त केली.
“अशा प्रकारच्या घटनांना वारंवार सामोरे जावे लागते, पण सुरक्षा उपाययोजना सुधारणे होत नाही,” असे स्थानिक रहिवाशांचे म्हणणे आहे.
मुंबईतील उंच इमारतींमधील आगीच्या घटनांचा इतिहास
- गेल्या काही वर्षांतील मोठ्या घटना
मुंबईत उंच इमारतींमध्ये लागलेल्या आगींची संख्या वाढत आहे.
2021 मध्ये लोअर परळ येथील एका इमारतीत आग लागून मोठी जीवितहानी झाली होती.
- सुरक्षेच्या उपाययोजनांवर दुर्लक्ष
अनेक वेळा अशा इमारतींमध्ये अग्निरोधक उपकरणे व्यवस्थित स्थितीत नसतात.
आग लागल्यानंतरच सुरक्षेच्या उपाययोजनांची आठवण होते.
- महापालिकेचे दुर्लक्ष
उंच इमारतींच्या सुरक्षा तपासण्या नियमित केल्या जात नाहीत.
महापालिकेच्या दुर्लक्षामुळे रहिवाशांच्या जीवाला धोका निर्माण होतो.
आग लागल्यानंतर महत्त्वाचे धडे
- फायर अलार्म आणि सेफ्टी ड्रिल्स
प्रत्येक उंच इमारतीमध्ये फायर अलार्म सिस्टम कार्यान्वित असणे आवश्यक आहे.
नियमित फायर ड्रिल्स घेऊन रहिवाशांना किंवा कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण देणे गरजेचे आहे.
- आग विझवणाऱ्या यंत्रणांचे निरीक्षण
इमारतींच्या अग्निरोधक यंत्रणांची नियमित तपासणी केली गेली पाहिजे.
जुनी उपकरणे बदलणे, पाणी पुरवठा आणि आग विझवणाऱ्या पाईप्सची तपासणी करणे महत्त्वाचे आहे.
- तांत्रिक बिघाडांची दुरुस्ती
वीज व्यवस्थापन, शॉर्ट सर्किट टाळण्यासाठी वेळीच उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.
सरकार आणि महापालिकेची भूमिका
- महापालिकेची जबाबदारी
मुंबई महापालिकेने उंच इमारतींवरील नियंत्रण अधिक कडक केले पाहिजे.
नियमांची अंमलबजावणी न करणाऱ्या इमारतींवर कठोर कारवाई केली पाहिजे.
- आग नियंत्रणासाठी विशेष पथक
प्रत्येक प्रभागात विशेष फायर रिस्पॉन्स टीम तयार करणे आवश्यक आहे.
ही टीम आपत्कालीन परिस्थितीत तत्काळ पोहोचून योग्य ती कारवाई करेल.
- रहिवाशांचे जागृती अभियान
सरकारने लोकांमध्ये फायर सेफ्टीबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी अभियान सुरू करणे गरजेचे आहे.
भविष्यासाठी काय करता येईल?
पूनम चेंबर्सला लागलेली आग ही एक इशारा मानला जाऊ शकतो. अशा घटनांचे पुनरावृत्ती टाळण्यासाठी सर्वसामान्य नागरिक, इमारतींचे व्यवस्थापन, महापालिका, आणि सरकार यांना एकत्र येऊन काम करावे लागेल.
सुरक्षेचा पुनर्विचार: इमारतींच्या व्यवस्थापनाने सुरक्षा नियमांचे काटेकोर पालन करणे गरजेचे आहे.
प्रशासनाचा हस्तक्षेप: महापालिकेने योग्य ती पावले उचलत अशा घटनांवर नियंत्रण मिळवणे आवश्यक आहे.
लोकांचा सहभाग: नागरिकांनीही सुरक्षिततेबाबत जागरूक राहून प्रशासनावर योग्य दबाव ठेवला पाहिजे.
मुंबईसारख्या मोठ्या शहरात अशा दुर्घटना न होण्यासाठी कडक उपाययोजना अंमलात आणल्या गेल्या पाहिजेत. पूनम चेंबर्सच्या घटनेने दिलेला धडा पुढील काळात मुंबईला अधिक सुरक्षित बनवण्यात उपयोगी ठरेल, अशी आशा आहे.
